CHOROBA: ICHTIOFTIRIOZA, ospa rybia, ichtio
PRZYCZYNA: Kulorzęsek Ichthyophthirius multifilis .
OKOLICZNOŚCI SPRZYJAJĄCE: Duże wahania dobowe temperatury.
PRZEBIEG: Do zarażenia dochodzi poprzez chore ryby, przeniesione do zbiornika; rzadziej przez rośliny lub pokarm. Dojrzały osobnik kulorzęska uwalnia pływki, które jeśli w przeciągu 3 dni nie znajdą żywiciela, zginą. Pasożyty wwiercają się nie tylko w skórę rybki (widoczna wysypka), lecz również przenikają do jej wnętrzności. Następnie po kilku dniach w postaci cyst osiadają na dnie. W ciągu następnych kilkunastu godzin cysta uwalnia ok. nowych 1000 pływek. Dochodzi do zarażenia całej obsady zbiornika. Uwalniająca się cysta pozostawia na ciele rybki otwarte ranki, umożliwiające wtórną infekcję bakterii i pleśni.
SKUTKI: W przypadku nie leczenia śmierć całej obsady.
OBJAWY: Rybki ocierają się o różne przedmioty, a na ich ciele widoczna jest biała wysypka przypominająca swoim wyglądem kaszę manną. Z biegiem czasu ich ilość powiększa się, gdyż dochodzi do kolejnego zarażenia. Płetwy mogą być posklejane, rybka może nie przyjmować pokarmu, być apatyczna, chować się w roślinkach. Dochodzi do padnięcia młodych ryb i narybku.
LECZENIE: Ponieważ kulorzęska można zwalczyć jedynie gdy jest on w fazie cyklu przebiegającego poza ciałem żywiciela, raczej nie stosuje się kąpieli krótkotrwałych. Mamy za to do dyspozycji kilka metod leczenia:
1) W zbiorniku ogólnym: dla większości ryb w dobrym stanie najskuteczniejsza i najprostsza jest kuracja preparatem Ichtiosan Tropicala. Dawkowanie: pierwszy raz preparat stosujemy w podwójnej dawce - 1 kropla na litr wody (uwaga na rośliny!), po trzech dniach dawka druga (normalna) 10ml/100L , po tygodniu czasu od drugiej dawki zaleca się zastosować jeszcze jedną dawkę w normalnej proporcji.
2) W osobnym zbiorniku, pod warunkiem że cała obsada zostanie przeniesiona, a zbiornik ogólny pozostanie bez ryb przez co najmniej tydzień (w przypadku słodkowodnego) lub 3 tygodnie (morskie). Stosujemy kąpiele długotrwałe (2-3 tygodniowe) w r-rach:
- zieleni malachitowej: 0,005g /100L
- chloraminy: 1g /200L (wymaga uzupełnienia co 2-3 dni 1g /250L)
- trypaflawiny: 1g /100L (wymaga uzupełnienia co 5-6 dni 1g /250L)
Wszystkie zabiegi wykonujemy przy podniesieniu temperatury do maksymalnej granicy dla obsady zbiornika i zwiększeniu napowietrzania.
3) Ryzykowna metoda, polegająca na podniesieniu temperatury w zbiorniku do około 32°C (w tej temperaturze kulorzęsek ginie w ciągu kilku godzin) oraz dodanie soli akwarystycznej do głównego zbiornika w proporcji 1g /1L. Należy liczyć się z faktem, że nie wszystkie rybki mogą przeżyć tą metodę.
UWAGI DODATKOWE: Inwazję kulorzęska należy zacząć leczyć najpóźniej 3 dni po wystąpieniu wysypki. Pasożyt charakteryzuje się złożonym cyklem życiowym, tworzy on formy przetrwalnikowe odporne na działanie wszelkich leków, w skutek czego po trzech tygodniach następuje nawrót choroby.