Idzie wiosna, zapewne przypadki spotykania zajączków, zabierania do domu (słuszne lub nie) i próby hodowli będą się powtarzać.
Postanowiłem, że warto zebrać informacje z piśmiennictwa dotyczące hodowli zajączków w domu, wszelkie uwagi osób którym powiodło się odchodowanie zajączka będą również cenne.
Przeważnie uważa się, że zające są trudne w hodowli. Jest normalnym zachowaniem, że zdrowy zajączek jest pozostawiony samotnie na terenach łąkowych podczas dnia! Ludzie mogą znaleźć takiego zajączka i mylnie uznać, że został opuszczony przez rodziców i potrzebuje opieki. Należy więc informować ludzi, że to jest zachowanie normalne i takie zające powinny zostać pozostawione samotnie chyba, że są rzeczywiście chore, ranny albo bezpośrednio zagrożone (np. podczas koszenia łąki).
Jeżeli istnieje bezpośrednie zagrożenie i zając musi zostać przeniesiony na niedużą odległość, najlepiej jest przetrzeć ręce w trawie albo zerwać trochę roślinności i przez nią podnieść zajączka, minimalizując w ten sposób możliwość przeniesienia zapachu na zająca. Młode zające rodzą się w pełni pokryte futrem, ich oczy są otwarte, kilka minut po narodzinach mogą się poruszać. Zajączek, który pozwala wziąć się na ręce jest prawdopodobnie bardzo młody, nadal karmiony przez matkę, która trzeba będzie zastąpić i karmić butelką. Ważne jest odróżnienie zająca od królika. Nowo narodzony zając jest w pełni zależny od mleka matki, jest podobnej wielkości co odstawiony od piersi i już samodzielny królik.
Nie podejmuj się opieki o ile nie możesz poświęcić odpowiedniej ilości czasu i starań wymaganych w hodowli do momentu wypuszczenia na wolność!
Rozważ, czy opieka i hodowla zwierzęcia wolnożyjącego jest lepszą opcją niż pozostawienie go na wolności.
Ogólna opieka: Po przyniesieniu młody osobnik powinien zostać zważony, ogrzany (lecz niezbyt szybko), stymulowany do oddania moczu lub defekacji. Należy też mu podać płyny, by zapobiec odwodnieniu.
Unikać przeciągów, lecz zapewnić odpowiednią wentylację.
Zapewnić odpowiednią temperaturę, najlepiej poprzez ogrzanie jednego brzegu pojemnika (n.p. lampą), w ten sposób zając sam wybierze sobie najodpowiedniejsze miejsce tak by uniknąć przegrzania lub wyziębienia. Pojemnik powinien być wystarczająco duży, by pozwolić na wygodne poruszanie się i odpowiednio wysoki by zając nie wypadł.
Materiał na wyściółkę powinien być miękki, wygodny i albo jednorazowy albo łatwy do umycia. Zwierzę powinno być suche, więc wyściółkę należy go zmieniać tak często, jak potrzeba. Klatkę (pojemnik) należy czyścić i dezynfekować, uważając by nie pozostawić resztek środków używanych do dezynfekcji.
Należy go trzymać w spokojnym miejscu. Jeżeli trzymamy zająca w domu, trzymajmy go w spokojnym miejscu, które nie jest stale użytkowane, jednak korzystniejsze jest przetrzymywanie w budynkach zewnętrznych n.p szopie.
Należy unikać stresowania zarówno bodźcami wizualnymi jak i dźwiękowymi
Klatka może być druciana z plastikowym dnem. Można wyścielić ją niczym gniazdo, np. ręcznikiem, kawałkiem wełny, sianem itp.
Po kilku dniach, nieco większa klatka może zostać użyta, z gniazdem z ręcznika w jednym końcu i warstwą siana w innym.
Ręcznik / siano może zostać usunięty po pierwszych 48 godzinach.
Siano powinno zostać zmienione początkowo co drugi dzień, później każdego dnia.
Po pewnym czasie należy zapewnić dostęp do większej przestrzeni, by zwierzę miało miejsce dla codziennych ćwiczeń. Jednak w miejscu tym należy zapewnić schronienia n.p pudełka. Po pewnym czasie klatka powinna być zabezpieczona od góry. n.p. kawałkiem materiału.
Należy zapewnić dostęp naturalnego światła albo wykorzystać żarówki o szerokim spektrum.
Korzystne jest jeśli jedna i ta sama osoba stale opiekuje się zajączkiem.
Mleko i jego zamienniki: Mleko zajęcy zawiera bardzo duże ilości suchej masy, wysoką ilość tłuszczu i niską węglowodanów:
Energia 2.01 Kcal / ml. Ciała stałe 32 %, w tym: tłuszcze 46%, białko 31%, węglowodany 5%.
Wskazane zamienniki mleka: Mleko kozie
Mleko krowie z dodatkiem witamin,
Mieszanki typu: pół porcji mleka skondensowanego, jedno żółtko jajka, pół filiżanki wody, łyżeczka do herbaty miodu, jedna łyżeczka do herbaty witamin dla dzieci.
Sprzęt: Butelka z małym smoczkiem.
Strzykawka i mały gumowy smoczek.
Użycie strzykawki zamiast butelki pozwala na kontrolę tempa pobierania mleka, zmniejszając ryzyko wdychania powietrza podczas karmienia, który może prowadzić do zapalenie płuc.
Trzymaj sprzęt w czystości i sterylizuj we wrzątku.
Częstość karmienia: Na wolności, zajączki są karmione tylko raz dziennie. Jednakże, substytuty mleka są mniej skoncentrowane i odżywcze niż mleko samicy i ilość jaka może być podana jednorazowo jest ograniczona wielkością żołądka zajączka, dlatego może być wymagane częstsze karmienie. Liczba posiłków zależy od użytego zamiennika mleka.
W literaturze podaje się odmienną ilość posiłków dziennie - od jednego do 6 dziennie.
Początkowo trzy albo cztery karmienia na dzień może być właściwą ilością (do ok. 5 dni), jednak później częstość karmienia mlekiem trzeba zmniejszać.
Kiedy zajączek zaczyna pobierać stały pokarm, karmienie mlekiem należy zredukować do jednego razu na dzień.
Technika karmienia: Podczas karmienie bardzo małych noworodków jest ważne, żeby sposób karmienia zapewniał powolne tempo pobierania mleka, by zminimalizować ryzyko wdychania powietrza skutkujące zapaleniem płuc.
Mleko do karmienia powinno mieć odpowiednia temperaturę. Niezjedzoną porcję należy wylać, podobnie mleko niewykorzystane po 24 godzinach.
Początkowo noś to samo ubranie i użyj tego samego ręcznika lub koca na swoich kolanach podczas karmienia, by zapach był znajomy dla zwierzęcia.
Umieść jedną rękę na zajączku, by ograniczyć jego ruchy podczas karmienia, lub zakryj mu oczy ręką albo szmatką; minimalizuje to stres i powiększa komfort zajączka podczas karmienia.
Umieść koniec strzykawki (albo smoczek) w kąciku ust zajączka.
Po każdy karmieniu, wytrzyj pyszczek z resztek mleka.
Jeśli do nakarmienia jest kilka zajęcy, jeżeli jedzą one zielone jedzenie (od ok. 8 - 10 dnia życia), daj im mniszka lekarskiego, nać pietruszki itp. do skubania gdy czekają na swoją kolej karmienia.
Ilość pokarmu: Wymagana ilość energii: Dla 30 g noworodka - 10 kcal na dzień.
Pobór energii (kilokalorii na dzień) = 200-250 x waga (kg) x 0,83.
W przybliżeniu 10% wagi ciała na dzień, podzielone na ilość karmienia.
Maksymalna ilość (objętość) która może zostać podana jednorazowo jest określona przez pojemność żołądka. To daje 100 - 125 ml na kg masy ciała (1 ml na 10 g masy ciała).
Wg innego źródła maksimum 50 ml na kg masy ciała przy każdym karmieniu.
Praktyczne zasady karmienia: Pozwól zajączkowi początkowo pobierać tyle ile sam ma ochotę przy każdym karmieniu.
Brzuch powinien być pełny i zaokrąglony, ale nie napięty po każdym karmieniu.
Uniknij przekarmiania, które może prowadzić do biegunki; niedożywienie jest lepsze niż przekarmianie.
Gdy zajączek zacznie jeść stały pokarm, należy zacząć zmniejszać ilość mleka, by w wieku trzech tygodni moc zaprzestać karmienia.
Toaleta / usuwanie odchodów i moczu: Niemowlęta większości ssaków wymagają delikatnego pobudzania obszaru analno-genitalnego by oddać mocz i defekować. W tym celu można użyć n.p wilgotnych bawełnianych patyczków do uszu lub wilgotnej waty. Można to zrobić zaraz po przyniesieniu zwierzęcia i przy każdym karmieniu, do momentu, gdy nie zaobserwujemy samoistnego wydalania.
Często spotykana jest opinia, że nie jest wymagana toaleta zajęcy.
Jednakże, wydalanie moczu i kału powinno być kontrolowane.
Obserwacje zajęcy na wolności, pokazują, że samice liżą swoje potomstwo i prawie na pewno zjadają urynę podczas karmienia, do wieku ok. czterech tygodni. Zauważono, że zajączki odwracają się tyłem do matki, która wylizuje obszar genitalny każdego zajączka.
Wydalanie może być sprowokowane, przez delikatne pocieranie patyczkiem bawełnianym zwilżonym w ciepłej wodzie.
Zwykle zajączki oddają mocz podczas albo po każdym karmieniu.
Kontroluj urynację i defekację. Wilgotne plamy moczu powinny być widoczne na podłożu.
Kał powinien być w postaci, małych, czarnych kulek, które są coraz większe, wraz ze wzrostem zajączka.
Zmiany w kale są oznaka problemu, jeśli kał jest n.p. żółty i rzadki lub jeśli brak jest wydalania należy zasięgnąć rady weterynarza.
Ważenie: Jeżeli więcej niż jeden zajączek jest w miocie, można je oznaczyć w bezpieczny sposób n.p. używając nietoksycznego markera i znakując uszy, co pozwoli identyfikację i monitorowanie osobników.
Zajączek powinien być codziennie ważony dla celów kontroli wagi oraz ustalenia ilości mleka do karmienia.
Początkowo może nastąpić drobna utrata wagi (kilka gramów), aż unormuje się karmienie zajączka.
Waga ciała powiększa się o 10-20 g codziennie do 12 dnia życia, a później ok. 25 g codziennie do 24 dnia.
Sporadycznie może wystąpić brak przyrostu wagi w ciągu 24 - 48 godzin; dłuższy brak przyrostu jest nienormalny.
Odstawianie od piersi: Zapewnienie cekotrofii.
U zajęczaków występuje cekotrofia i koprofagia.
Cekotrofia to dwuetapowa metoda trawienia pokarmu. Polega na połykaniu (koprofagii) bez żucia odchodów wydalonych w nocy (tzw. odchody nocne - miękkie i otoczone śluzem). Po powtórnym kontakcie z florą bakteryjną jelita ślepego odchody nocne ulegają wydaleniu następnego dnia w postaci suchej, całkowicie pozbawionej celulozy. Młode zjadając odchody dorosłych doprowadzają w ten sposób do zasiedlenia układu pokarmowego właściwą mikroflorą pozwalającą właściwie trawić pokarm roślinny.
Źródło:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Cekotrofia Jeśli to możliwe, podaj zajączkowi odchody od zdrowego dorosłego osobnika, by dostarczyć właściwą mikroflorę do układu trawiennego.
Odchody można podać niemowlęciu, do zjedzenia bezpośrednio, albo po zmieszaniu z mlekiem i podaniu podczas karmienia.
Powinny zostać podane zanim niemowlę zacznie być karmione stałym pokarmem.
Pokarm po odstawieniu "od piersi": Wprowadzaj nowe rodzaje pokarmu stopniowo i powoli.
Pokarm zielony powinien pochodzić z obszaru nie pryskanego pestycydami.
Świeży, zielony pokarm taki jak trawa i szerokolistne kwitnące rośliny (koniczyna, mniszek, nać pietruszki), powinny być dostarczone w młodym wieku.
Zające zaczynają skubać zielone jedzenie od około 8 - 10 dnia życia.
Początkowo zielone jedzenie może być posiekane.
Można też umieszczać zajączka na zewnątrz na terenie obsianym trawą albo dostarczać odpowiednie zielone jedzenia w wewnętrznym pudełku / piórze.
Inne rodzaje pokarmu, niekiedy podawane zającom: Marchew (raczej nie polecana; zawiera zbyt wiele cukrów).
Jabłka (nie polecana; zawiera zbyt wiele cukrów).
Owsianka
Zielona sałata (lecz nie sałata "lodowa").
Zielone rośliny liściaste .
Ziarna.
Razowy chleb.
Jedzenie dla niemowląt (różne owoce).
Woda: Zapewnij dostęp wody w płytkiej, ciężkiej misce.
Umieść miskę naprzeciw krzaka, pudełka lub innego dużego przedmiotu, by zmniejszyć ryzyko rozlania wody. Nie umieszczaj miski przy brzegu zagrody, ponieważ zajączki lubią przy nich biegać.
W środowisku zające uzyskują większość wilgoci z jedzenia.
Udostępnij zającowi ziemię, widywano dzikie zające jedzące ziemię, prawdopodobnie dla uzupełnienia składników mineralnych.
Zmniejszanie racji mleka: Gdy zając je stały pokarm, zacznij zmniejszać ilość mleka.
Małe ilości trawy można podawać od ok. 9 dnia życia.
Konsumpcja mleka może trwać do ok. 36 dnia życia.
Zając powinien przebywać na wybiegu na zewnątrz od ok. 21 dnia.
Wypuszczenie: Zajączek powinien być wypuszczony jak najwcześniej, najlepiej od kiedy jest w stanie samodzielnie w pełni się odżywiać.
Dziki zajączek, który ma zostać wypuszczony nie powinien być oswojony; dlatego obsługiwanie go powinno być ograniczone.
Młode powinno być zaaklimatyzowane do miejscowego środowiska i rozpoznawać je oraz powinno być karmione pokarmem dostępnym w nim, zanim zostanie wypuszczone.
Zające mające 46 - 50 dni powinny już być wypuszczone do środowiska.