Łatwiej porozumiemy się z psem, wiedząc, jak on postrzega świat, co jest możliwe do pojęcia dla zwierzaka, a co nie.
Nasz pies postrzega świat przede wszystkim węchem, potem słuchem, a dopiero potem wzrokiem. Potrafi zapamiętywać i rozpoznawać zapachy, szukać ich źródła, lepiej niż człowiek odróżnia dźwięki i ich rytm. Kojarzy te wydarzenia, które następują jednocześnie lub zaraz po sobie i oczekuje podobnych następstw w przyszłości. Każdy pies potrafi się uczyć - naśladować zachowania innych zwierząt lub dominującego człowieka, skojarzyć wykonaną przez siebie czynność z ludzkim poleceniem, które jej towarzyszyło. Potrafi też zapamiętać, że wykonanie tego polecenia spowodowało nagrodę i powtarzać to korzystne dla siebie zachowanie w przyszłości.
Pies nie potrafi myśleć abstrakcyjnie i ludzka moralność jest mu obca. Dobre jest to, co przynosi psu bezpośrednią korzyść, złe jest to, co przynosi bezpośrednią przykrość - innej kwalifikacji dobra i zła nie wolno od psa oczekiwać!
Jeżeli pies o godz. 14.04 pogryzie na strzępki zostawione przez nas lekkomyślnie buty, a o 14.05 wrócimy do domu i spuścimy mu manto, nauczymy go tylko bać się naszego powrotu, a gryzienie butów nadal pozostanie atrakcją! Jeśli na spacerze młody psiak pobiegnie gdzieś samowolnie, a po złapaniu zostanie przez właściciela skarcony, to albo nauczy się uciekać dalej i szybciej, albo będzie się bał podejść do człowieka. Nie tędy droga. Aprobatę lub naganę trzeba wyrazić, kiedy pies jest jeszcze w trakcie wykonywania czynności pożądanej lub nagannej - nie po fakcie. Inaczej pies nie pojmie, za co jest chwalony lub karcony, albo - co gorsza - skojarzy to sobie błędnie.
Pies nie mądrzeje z wiekiem, sam z siebie nie wydorośleje w sposób oczekiwany przez człowieka. Najłatwiej uczy się i zapamiętuje wszystko, co odciśnie się na jego psychice w najwcześniejszym szczenięctwie - od 7. do 16. tygodnia życia. To właśnie powinien być okres pobierania podstawowych nauk.
Artykuł oparty jest na książce "Sam wychowasz swojego psa" Bogusława Górnego i Zofii Mrzewińskiej, która ma się ukazać nakładem wydawnictwa Multico