mógłby ktoś rzucić okiem?
Jakie wartości odnajduje współczesny człowiek w poezji J. Kochanowskiego?
Poezja – to specyficzne dzieło literackie, posiadające rymy lub nie. Większość młodych ludzi w dzisiejszych czasach nie przepada za poezją – sądzą, że te skomplikowane metafory, apostrofy i ‘cała reszta’ mogą zrozumieć tylko ludzie o wysokim wykształceniu, lubujący się w tego typu literaturze. Myśl:
‘Poezja to prawda duszy i dla wszystkich może być jednakowo dostępna.’Mikołaja Gogola próbuje przekonać nas jednak, że jest inaczej. Zawiera ona też przesłanie, że poezja jest prawdą duszy – można ją dowolnie interpretować, każdy robi to na swój niepowtarzalny sposób i chyba właśnie dlatego poezja, po nieco głębszej analizie, wydaje nam się być tak bliska i osobista.
W poezji zawarte są bardzo często pewne przesłania, sentencje, rady – wartości – które okazują się ponadczasowe, wieczne i zawsze aktualne. Doskonałe tego przykłady znajdujemy w poezji autorstwa J. Kochanowskiego – przestrogi zawarte w pieśniach były w użytku zarówno w XVI wieku, jak i dzisiaj – w XXI.
Głównym przesłaniem pieśni ‘Serce roście’ jest to, że człowiek żyjący w zgodzie ze swoim sumieniem, Bogiem i światem nie będzie potrzebował do szczęścia dóbr materialnych. Informują nas o tym wersy:
‘Temu wina nie trzeba przylewać
Ani grać na lutni, ani śpiewać’. W utworze jest też przedstawiony drugi człowiek, którego ‘gryzie mól zakryty’, to znaczy nieczystego sumienia. Temu za to:
‘Nie idzie w smak obiad obfity’,co znaczy, że nawet, gdy będzie posiadał ogromną ilość rzeczy, które można kupić za pieniądze, nie będzie czuł się szczęśliwy – będzie miał ‘coś’ na sumieniu i będzie o tym ciągle pamiętał.
Pieśń ta jest też pochwałą Boga i świata przezeń stworzonego. Kończy się natomiast apostrofą do radości:
‘Dobra myśli, której nie przywabi (…)
Nie gardź moim chłodnikiem chruścianym’,która to jest dlań zaproszeniem, aby nie gardziła jego domem i była z nim ‘z trzeźwym i z pijanym!’.
Natomiast złotej myśli z następnego utworu – ‘Nie porzucaj nadzieje’ – możemy się domyślić już z tytułu. Pieśń ta przekonuje nas, że mamy nie porzucać nadziei
‘jakoć się kolwiek dzieje’.Pozostała jej część nakłania czytelników do radowania się, gdy Fortuna sprzyja, ale też godzenia się z problemami – widzimy tu więc elementy filozofii stoickiej, opierającej się na zachowaniu w życiu spokoju, rozsądku i opanowania w każdej sytuacji.
Ostatnia z pieśni, czyli ‘Czego chcesz od nas, Panie’ jest głównie opisem świata, stworzonego przez Boga. Podmiot liryczny wymienia najwspanialsze elementy Ziemi, by następnie ująć w słowa wielkość i moc Boga:
‘Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi
A zamierzonych granic przeskoczyć się boi’.Utwór kończy się linijkami:
‘Chowaj nas, póki raczysz, na tej niskiej ziemi;
Jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi!,co jest nieśmiałą prośbą o opiekę we wszystkich chwilach życia.
We wszystkich tych utworach możemy zauważyć to, jaką ogromną rolę w życiu odgrywała wiara. Twierdził on, poprzez swe utwory, że szczera wiara jest podstawą do osiągnięcia szczęścia, że mimo wielokrotnych odwróceń losu musimy być rozsądni, spokojni i że mamy opierać się właśnie na Bogu. I sądzę, że właśnie to są te humanistyczne, ponadczasowe wartości, którymi mamy się w życiu kierować.
